Wrocław był Jego hobby

Popularny „Ignac” ˜– LECH IGNASZEWSKI, z pochodzenia Kaszub, studiował polonistykę na Uniwersytecie Wrocławskim. Ukończył ją w 1967 roku. Od studiów związany z Wrocławiem, był drożdżami, autorem literackich i artystycznych inicjatyw. Przystąpił do grupy literackiej w pałacykowej „Arce”. Pisał głęboko intelektualne utwory, więcej niż dobre, liryczne i satyryczne wiersze, teksty piosenek. 

Wiązał się ze studenckimi teatrami alternatywnymi, kabaretami. Był ich esencją, autorem i wykonawcą. Zaczynał w akademiku „Szklany Dom” przy pl. Teatralnym, od występów w Studenckim Teatrze „Riposta”. W klubie ZSP Pałacyk przy Kościuszki, przygotowywał scenariusze i teksty do kabaretu literackiego „Jarzębiak”. Teresie Tutinas, Krystynie Tkacz, Ewie Sadowskiej od progu ich karier pisał piosenki na konkursy, giełdy… W latach 1965–1970 spod pióra Ignaca wychodzi ogromna ilość tekstów. Mnie obdarował rękopisami dwóch znakomitych tang pt. „Zezowate tango”– liryczne, zawadiacko miłosne, i Tango strip tease”alegoria rozbioru Polski. A sam m.in. śpiewał tak:

Drży cisza nad Belwederem,
wiatr w okiennicach telepie,
pierwszy sekretarz z premierem
myślą, jak zrobić nam lepiej.
Nad ranem burza pomysłów,
niby lawina się wali,
jeżeli wódka zdrożeje
obniżą się ceny stali. /Stalin, Stalin/
Obniżmy niektóre gaże,
podnieśmy ciut rentę starczą, wyregulują się twarze
tych, co na ustrój dziś warczą.
A po to, by jeszcze lepiej
ukrócić różnych cwaniaków,
zwiększą się hordy milicji
i cichociemnych tajniaków.
[…]

Lech Ignaszewski, z trzema studentami: architektury Markiem Gołębiowskim, bibliotekarstwa – Leszkiem Niedzielskim oraz geologii Bogusławem Klimsą – muzykiem, założyli w 1966 roku kabaret „Ojców” w klubie ZSP Pałacyk. Połączyły ich liczne uzdolnienia artystyczne, nadprzeciętne poczucie humoru i estyma dla trunków. Zaprezentowali cztery premiery. Wśród zabawnych skeczy, parodii, komicznych scenek mimicznych, w pamięć zapadały wyborne do recytacji wiersze Ignaca, piosenki, tanga, walce, ballady. W 1967 roku „Ojcowie”, na Festiwalu Akademickim FAMA w Świnoujściu, zostali laureatami w konkursie kabaretów.

Twórczość Ignaca wykraczała poza dolnośląski region. Jako autor scenariuszy, widowisk, słuchowisk, współpracował z krajowymi estradami, radiem, TVP. Z Jonaszem Koftą współtworzył audycje radiowe, m.in. „Wypadki losowe”, „Mini tango, czyli krótki kurs tangologii stosowanej”. Wspólnie byli autorami słuchowiska „Trubadur de Varsovie, czyli zawracanie gitary” dla Teatru Polskiego Radia. Premiera w obsadzie: Anna Prucnal – Głos kobiecy, Tadeusz Ross – Trubadur oraz Józef Nowak, Kazimierz Wichniarz, Witold Kałuski, Andrzej Stockinger i inni, odbyła się 1 stycznia 1968 roku, w reżyserii Zdzisława Habielskiego.

Był autorem tekstów kabaretu „Elita” i ich wykonawcą. W książce swej Jan Kaczmarek, którego twórczość znalazła uznanie w licznych nagrodach, dyplomach i aplauzach, wspomina, iż nim fachu zaczął się uczyć od mistrza Andrzeja Waligórskiego, inspiracją dla niego były teksty Lecha – idola, mistrza pointy. W zaskakujących pointach Ignaca odnajdował podobieństwo do Jeremiego Przybory z Kabaretu Starszych Panów. Ignac z „Elitą” jeździł w trasy po kraju do 1977 roku. Mieszkając przez lata w akademikach i stancjach, uwielbiał na wyjazdach, po zameldowaniu w hotelowym pokoju, wylegiwać się w wannie pełnej wody i śpiewać na cały głos Jeszcze Polska nie zginęła.

Ignaszewski pracował w redakcjach rozrywkowych. Tworzył dla Programu III PR, Studia 202 i TVP. Był członkiem Stowarzyszenia ZAiKS, kierownikiem literackim PPIA „Impart”. Nagradzany był na krajowych konkursach piosenek, w tym o Wrocławiu za „Kwiaty dla miasta”,„Dopóki płynie Odra”, „Wrocławskie kolory”.

Finezyjne teksty, znakomite warsztatowo, tworzył na poczekaniu, z fenomenalną łatwością. Pisał o miłości i o jazzie… Flirtował z polityką. Inspirowała Go otaczająca rzeczywistość. Aluzyjnie obnażał głupotę, hipokryzję, bezsens systemu. Bywało, że cenzura nie dopuszczała Jego utworów do obiegu. Buntowniczy, śpiewał w piosence pt. „Nie tak dawno”:

Byle kiep byle kmiot ważny jak cholera
Byle tam, byle my, „stali dziś u stera”
[…]
Byle co mogę żreć, w ogień wsadzić dłonie,
Byle tę pewność mieć, że nastąpi koniec.

Porównywany z K.I. Gałczyńskim, jak on nie potrafił pracować na posadzie. W latach 80. pracował na Politechnice, redagował współtworzony przez siebie dwutygodnik „Informacje” NSZZ „Solidarność”.

W grudniu 1981 roku Stanisław Szelc nagrał piosenkę (wciąż aktualną) z tekstem Ignaca pt. „Parowóz dziejów”:

Gdy cud zatrzymał poślizg w dół
jest powód do zadęcia!
Stanąwszy twardo w drogi pół,
wychwalać osiągnięcia.
To my! Na przekór… My! Pod wiatr…
Dla wszystkich… chleba sznyta
My! Arcyojczyźnianie, patriotycznie…
koniec, kwita…!
A kto nie z nami… Ten nasz wróg! 
[…]
Spryt z bezczelnością wzięły ślub
– powstała nowa wartość.
[…]

W 1987 roku na Uniwersytecie Wrocławskim uzyskał tytuł doktora nauk humanistycznych. Dla dzieci i młodzieży napisał tekst „Uczymy się ojczyzny”. Skonfliktowanego z otoczeniem Ignaca trawiły choroby, zmieniały znacząco Jego fizyczność. Ambitny, niezależny, wsparcia nie szukał. Potrafił być przyjacielski. Od 2002 do końca 2013 roku żył w zapyziałym pokoiku zdewastowanego budynku socjalnego (po PKP) przy ul. Koreańskiej we Wrocławiu. Zżerał Go rak. Zmarł 23 września 2014 roku w hospicjum Bonifratrów, na Poświętnem, gdzie, nadal intelektualnie sprawny, napisał „Ostatni przystanek”. Miał 71 lat.

25 września 2014 roku „Gazeta Wrocławska” zamieściła nekrolog: „Zmarł wrocławski poeta Lech Ignaszewski. Szedł swoimi drogami, zawsze pod wiatr, a Jego talent owocował wierszami i tekstami piosenek. Żegnaj… Przyjaciele”.

Ignac w tekstach rozdawał radość, uśmiech, rozrywkę i prowokował do zadumy. Twórczością, patriotyzmem zasłużył, by oprócz świetnego tomiku poświęcić Mu więcej. Może skwer, może uliczkę w mieście, z którym był związany. Którego klimaty opiewał, które kochał, o którym poetycko myślał. W wierszu „Moje hobby” pisał:

Każdy człowiek  ma swe hobby
każdy coś od życia chce
jeden bije wciąż rekordy
ów się po drabinie pnie
inny znów ma taką manię
by przez rok na głowie stać
ktoś chce nowe mieć mieszkanie
ktoś chce komuś w mordę dać.
A mnie się Wrocław podoba
i nadodrzański szlak
niebieskie bratki na klombach
zielony wiosną park.
Ja nie pisuję donosów
nigdzie nie składam skarg
bo mnie się Wrocław podoba
i nadodrzański park.
Po co mi różne  Sekwany
ja nie chcę włoskich wzgórz
bo mnie się Wrocław podoba
ja kocham Wrocław i już.

Lipiec 2019
Janusz Michalewicz

* * *

Kiedy dostałem propozycję napisania 200 słów o Leszku Ignaszewskim, miałem niemały kłopot ze słów tych znalezieniem, nie mówiąc już o jakimś logicznym ich uporządkowaniu. Bo co tu napisać?

Dla Ignaca – tak prywatnie nazywaliśmy Leszka Ignaszewskiego – napisanie kilku słów było pestką. Siadał do maszyny i wystukiwał, na przykład list do swojej sympatii. Wierszem. I w dodatku – jak Adam Mickiewicz – trzynastozgłoskowcem. I to bez skreśleń. Gdyby przecież skreślił choćby jedną sylabę, wtedy nie byłby to wiersz trzynastosylabowy. Miał nie tylko łatwość pisania, ale i łatwość liczenia. Do 13. Zresztą wyżej też.

Niejednokrotnie byłem świadkiem Jego weny twórczej, ponieważ, będąc na dobrowolnej emigracji w dalekim Szczecinie, mieszkaliśmy przez pewien czas razem. Pracowaliśmy tam, w latach 1967–68, w redakcjach rozrywkowych Polskiego Radia i Telewizji. Ignac angażował mnie do swoich autorskich programów telewizyjnych noszących tytuł „Biuro Bardzo Dobrych Przewodników”. Jako świeży znawcy Szczecina oprowadzaliśmy telewidzów po zakamarkach tego miasta. Wspomagał nas muzycznie Boguś Klimsa, który bohatersko, nawet w zimie, dojeżdżał z dalekiego Wrocławia. Kiedy pytano nas po latach, dlaczego wróciliśmy do Wrocławia, odpowiadaliśmy zgodnie, że w Szczecinie jest daleko na pocztę.

Myślę, że nieco przeholowałem. Słów jest ponad dwieście.

Leszek Niedzielski

 Pieśń patrioty (prawdziwego)

Nikomu się nie udaje
Ignacowi zrobić jaje…

Nic mi o tym nie wiadomo,
że pod górę bywa stromo.
Siły na zamiary mierzę
i w nie wierzę całkiem szczerze.
Na najwyższe szczyty dotrę
na bosaka i samotnie.
Jeśli zechcę, to przepłynę
każde morze czy głębinę.
Wszystko mogę, nic nie muszę,
niepotrzebne mi katusze
jaką drogą się kierować,
jaką trasę zaplanować
w lewo, w prawo czy na skróty
byleby mieć dobre buty.
Z twardym czubem ciężkie glany,
a cel wskaże wódz kochany…

Andrzej Łapieński
Sierpień 2019